De uitvinder Trapman en zijn seintoestel

Op 12 juni 1798 liet Ds. Bernardus Wilhelmus Hoffman, predikant van de Hippolytuskerk, voorzitter van het Nutsdepartement Middelstum, vurig patriot, representant tijdens de Bataafse Republiek, een zekere Trapman een nieuwmoods seintoestel demonstreren vanaf de Middelstummer toren voor de nutsleden en andere belangstellenden.

Het was een heliografisch toestel dat door Trapman een telegraaf werd genoemd en volgens een advertentie kon het instrument in drie minuten zowel bij dag als bij nacht berichten overbrengen naar Den Haag. Het is vrij zeker dat het apparaat van spiegels was voorzien.
Het ding stond geruime tijd op de eerste trans van de Martinitoren en was te bezichtigen tegen een entree van twaalf stuivers eerste rang en zes stuivers tweede rang.
Trapman kwam met het instrument voor de dag in mei 1795.
De uitvinder was geboren in Den Bosch, liet zich op 4 september 1778 inschrijven als burger in Leeuwarden, trouwde daar twee keer en had een kruidenierswinkel en verkocht brillen, waarvan hij de glazen zelf sleep.
Hij gaf in 1785 een boekje uit met de titel: Eeuwig- Durende Dag-wijzer van het begin van de Schepping tot aan het einde der waereld, naar den nieuwen stijl met een korte en eenvoudige verklaaringe.
Hij ontwikkelde vervolgens een toestel dat hij Roeikegel noemde en waarmee men in diep water kon staan. Geregeld gaf demonstraties in meren en vaarten.
In 1793 blijkt hij in de Boteringestraat in Groningen te wonen later in het Hoogstraatje.
Zijn uitvindingen kostten hem veel geld en waarschijnlijk besteedde hij te weinig tijd aan zijn bedrijf, waar brillen en verrekijkers werden gemaakt.
Jacob Michiel Levi in de Nieuwstad was zijn grote concurrent. Trapman schreef in een advertentie in de krant van 26 maart 1805 dat Levi zijn vak niet verstond
Levi antwoordde ook in de krant dat “ het beneden zijn karacter is mij tegen deezen man te verdedigen, dat hijzelf geen verstand van watertoestellen, telegraphen en eeuwigdurende bewegingen had en dat hij Trapman aanraadde zich ook bij het brillenslijpen te houden zodat hij de kost kon verdienen en ook niet afgunstig hoefde te zijn op zijn concurrent.
Trapman moest niet lang daarna weer een goedkoper huis betrekken in Groote Kromme Elleboog, maar ging niet lang daarna failliet. Al zijn toestellen en gereedschappen werden gerechtelijk geveild.
Hoe het de uitvinder verder verging is niet bekend.

Reint Wobbes. 2009-10-24