Ien t noajoar van 2019 verschient het bouk: DE ZUMMER VAN ’59.
Een verhoal ien en rond Middelsom zunder noamen en stee te nuimen.
Over de schriever
Dialectschriever Bé Kuipers (1946) woonde tot zien twintegste joar ien Middelsom, doar hai t Grunnegs van hoesoet leerde. Doarnoa woonde hai tien joar ien Stad, doar hai t Grunnegs weer ofleren wol. Aans kwam je nait veuroet ien wereld, was zien gedachte.
Ien 1976 verhoesde Bé noar Saauwerd. Eerst as stadse forens, mor op n duur weer as Grunneger autochtoon. Zien buren prouten Grunnegs, dus woarom hai zulf den ook nait? Ien t lest van tachteger joaren ging Bé op zuik noar zien worrels en begon ien zien moudertoal te schrieven.
Vanof midden negenteger joaren stoan zien verhoalen regelmoatig ien de Grunneger tiedschriften Krödde, Oader, Kreuze en Toal en Taiken.
Oet n beoordailen van zien leste boukje Gekmanswaark, deur Stichting t Grunneger Bouk (2016): “Bé Kuipers is een leuke Groningse schrijver. Hij produceert authentiek, sprankelend Gronings. Zin in een portie puike streektaal? Pak een verhaal van Kuipers erbij en je hebt een leuke tijd. Hij is ijzersterk in beschrijvingen van landschappen, indrukken, personages en gedachten.”
n oogstverhoal oet de noadoagen van herenboeren op t Hogelaand
Ien 2019, persies sesteg joar noa dij waarme en dreuge zummer van 1959, schrift Bé Kuipers t verhoal van de dattienjoarege Nanko, zien olders en zien kammeroaden. Nanko waarkt ien 1959 veur t eerst ien grode vekaanzie op baauwboerderij van boer Diekhoezen op t Hogelaand, soamen mit zien pa, dij doar aarbaider is. Hai krigt ien zien jeugd en ook doar op boerderij te moaken mit leste restanten van t standsverschil tussen boeren en aarbaiders. En dat apmoal ien dij waarme, dreuge zummer van ’59.
Aan t ènd van dij vekaanzie is doar t ienhoalen van t riebe koren dat op laand ien hokken staait, mit de draaigen van n dikke dunderbui. Doarbie gaait ter wat vrezelk mis mit ‘hijs’, n elektrische toakel-ienstelloatsie om t groan ien goulen te toakeln ien grode schuur van boerderij. Schriever geft doarbie n mooie schets van t boerenbedrief ien viefteger joaren op t Hogelaand, mit opkommende mechanizoatsie en hou aarbaiders doar dou tegenaan keken.
Twij dailen, fictie en non-fictie
t Bouk bestaait oet twij dailen: t verhoal van Nanko Doesburg en t ienhoalen van t koren, mit ale verwikkelns doarbie, verdaild over 23 hoofstukken. En tussen t verhoal deur vaaier Intermezzo’s, dij de geschiedenis van herenboeren en aarbaiders op t Hogelaand oetstukken. t Opgoan, blinken en weer verzinken van de boerenstand en de enorme aarmoude van boerenaarbaiders.
Pas noa Twijde Wereldoorlog kriegen aarbaiders t stoaregaan wat beder en verblaikt boerenstand tot gewone börgers. Dit apmoal tegen achtergond van
t beklemrecht, de periode van de Verlichting, de Afscheiding van domie De Cock oet Ollerom ien 1834, landbaauwkrizes en de Champagne-joaren.
Woarom boeren zo riek worden konden en woarom aarbaiders op t Hogelaand veul minder tegen boeren ien opstand kwamen as aarbaiders ien t Oldambt.
Aan t begun van dit bouk wordt t onstoan van t Hogelaand beschreven vanof 700 v. Chr. mit wat ter historisch, geogroafisch en toalkundeg bedould wordt mit de noam ’t Hogelaand’. Den volgt n hoofdstukje over wat ter apmoal ien wereld gebeurde ien t joar 1959, om lezer wat braider perspectief te geven.
t Ain mit t aander opsierd mit fotos en koartjes.
U kunt dit boek bestellen bij:
NoordPRoof Producties, Industrieweg 14, 9781 AC Bedum.
Liever digitaal bestellen? noordproof.nl/de-zummer-van-59
ISBN: 978 90 79742 24 0 Formaat: A5 Omvang: ± 128 pagina’s
Prijs: € 15,- Voorinschrijving € 12,50 (tot 1 oktober 2019)
